इंग्रजी महिना व त्यातील दिवस

ॐ

इंग्रजी महिना व त्यातील दिवस लिहीत आहे.

१जानेवारी ३१ दिवस, २ फेब्रुवारी २८ दिवस,3 मार्च ३१दिवस , ४ एप्रिल ३०दिवस , ५  मे ३१ दिवस ६ जून ३० दिवस, ७ जुलै ३१ दिवस, ८ ऑगस्ट ३१ दिवस, ९ सप्टेम्बर ३० दिवस, १० ऑक्टोबर ३१ दिवस, ११ नोव्हेंबर ३० दिवस १२ डिसेंबर ३१ दिवस.  असें बारा इंग्रजी महिने व दिवस लिहिले आहेत.

फेब्रुवारी महिना मध्ये लिप वर्ष आले की २९ दिवस असतातं. लिप वर्ष दर ३ वर्षानं येत असतं. आधी लिप वर्ष २००८ साली आले आहे.

आता २०१२ साली लिप वर्ष एणार आहे. समान लिप वर्ष २००४,२००८,२०१६ येते. पण अपवाद म्हणून १,१००.,१८००,१९००,२१०० येत नाही.२ वर्ष सोडून नंबर २,४००,१६००,२०००,२४००, येत नाही.

२७ फेब्रुवारी मराठी भाषा दिन आहे व संस्कृत भाषा अमृत आहें.  तरी सरकारी कामं व सुट्या ह्या इंग्रजी महिन्या प्रमाणे असतातं.

माजी पंतप्रधान श्री. मोरारजी देसाई यांचा वाढदिवस २९ फेब्रुवारी ला असतो.

        

कालनिर्णय                             जयंत साळगावकर

जागतिक मराठी भाषा दिन

ॐ

२७ फेब्रुवारी जागतिक मराठी भाषा दिन म्हणून साजरा केला जातो त्या निमितं ह्यांची एक मराठीतील ही जुनी कविता खाली लिहिली आहे. ही स्वागत कविता ६५ व्या अखिल भारतीय मराठी संमेलन, कोल्हापूर१९९२ ||जरीपटका|| मध्ये छापून आली आहे.

स्वागत

शारदेच्या प्रांगणात | माय मराठीचा तोरा
पंचगंगा थबकली | झुले कळस साजिरा
महालक्ष्मी निवासिनी | थोर क्षेत्र करवीर
मराठीच्या सारस्वता | गवसले गं माहेर
अष्टविद्दा चारी कला | कष्ट हाच सामवेद
रंगताना दरबार | सान थोर नाही भेद
शारदेच्या पालखीचे | सारे ऋणाईत भोई
स्वेदगंगा शिकविते | वापरावी कशी शाई
काही लिहू गाऊ गीत | चित्र अक्षर कहाणी
जीवनाचा अनुभव | शब्द ब्रह्म ये अंगणी
राजर्षीच्या स्मरणाने | आवाहन दरबारा
पासष्टाव्या संमेलना | करु मानाचा मुजरा

||जरीपटका||

श्रीरामदासनवमी

ॐ

श्रीरामदासनवमी शके १९३२ माघ कृष्णपक्ष ला आहे. २६.०२.२०११ शनिवार ला तारखेनी आहे. श्री. रामदासांनी रचलेली ही गणपतीची आरती.

श्री गणपतीची आरती

सुखकर्ता दु:खहर्ता वार्ता विघ्नाची |
नुरवी पुरवी प्रेम कृपा जयाची ||
सर्वांगी सुंदर उटी शेंदुराची |
कंठी झळके माळ मुक्ताफळाची || १ ||
जय देव जय देव जय मंगल मूर्ती |
दर्शनमात्रे मनकामना पुरती || धृ. ||
रत्नखचित फरा गौरी कुमरा |
चंदनाची उटी कुंकुमकेशरा ||
हिरेजडित मुकुट शोभतो बरा |
रुणझुणती नूपुरें चरणीं घागरिया || जय. ||
लंबोदर पितांबर फणिवरवंधना  |
सरळ सोंड वक्रतुंड त्रिनयना ||
दास रामाचा वाट पाहे सदना |
संकटी पावावे निर्वाणीं रक्षावे सुरवरवंदना ||
जय देव जय देव जय मंगल मूर्ती || ३ ||

  

गणपती                                           श्रीरामदासस्वामी

इएम्इ मंदिर

ॐ

इएम्इ मंदिर – बडोदा शहरात असलेलं हे जरा वेगळ्या प्रकारचं शंकराचं मंदिर. याची पूर्ण देखभाल भारतीय सेना करते. याची रचना व संकल्पना पारंपरिक रचनेपेक्षा खूपच वेगळी असून या मंदिराचं छप्पर व भिंतीवरील आवरण येल्युमिनिमच्या डीझाइनयुक्त पत्र्यानीं झाकलेलं आहे.’सर्वधर्मभावा’ चं प्रतीक असलेलं हे मंदिर १९६६ साली बांधल गेलं. या मंदिरात पाच मुख्य धर्माचं अस्तित्व वेगवेगळ्या चिन्हांच्या द्वारे दाखविलं आहे. शिखरावरील कळसात हिंदू धर्म, घुमटात इस्लाम,मनोऱ्यात ख्रिस्ती, मनोऱ्यावरील सोनेरी वस्तूत बौध्द व प्रवेशद्वावर जैन धर्माची चिन्हं दिसतात. त्याचप्रमाणे आजूबाजूच्या परिसरात उत्खानानाता सापडलेल्या मूर्तीची नीट रचना करून,त्या देवळाच्या वाटेवर मांडलेल्या आहेत. यातील काही मूर्ती सहाव्या शतकातील आहेत.

मंदिरात शंकर ‘दक्षिणामूर्ती’ म्हणजेच दक्षिणेकडे तोंड करून बसलेले आहेत. ही मूर्ती जगाला संदेश देणाऱ्या जगद्गुरुच्या रुपात आहे.

इएम्इ मंदिर

व्दारका

ॐ

व्दारका – भारतातील चार धाम म्हणजेच काशी, पुरी, रामेश्र्वर व व्दारका. व्दारका म्हणजे श्रीकृष्णाची नगरी. श्रीकृष्णाचं इथलं प्रसिध्द मंदिर समुद्राकाठी वसलेलं आहे.मुख्य देवालय ५ मजली असून ७२ खांबांवर उभं आहे. या मंदिरास ‘ जगत् मंदिर ‘ किंवा ‘ निजमंदिर ‘ असंही म्हणतात. सध्याचं देऊळ सोळाव्या शतकातलं असून मूळ देऊळ कृष्णाचा पणतू वज्रनाथ याने बांधल्याचा उल्लेख सापडतो.

मंदिरात, कलाकुसरीनं सजलेले साठाहून जास्त खांब आहेत.गुप्त, पल्लव व चावडा वंशांचा प्रभाव त्या कलाकुसरीवर दिसून येतो.

या मंदिराच्या शिखरावरील ध्वजाचा रंग जरी सारखा बदलला जात असला, तरी चंद्र व सूर्याची प्रतिमा सर्व ध्वजांवर कायम आहे.

व्दारका : माझ्या आजीने माझ्या बहिण(कमलताई) बरोबर व्दारका पाहिली आहे. तसेच माझी सौ आई व सौ काकू यांनी पण व्दारका पाहिली आहे. माझी बहीण आज ही व्दारका पाहिल्या बद्दल सांगते.

व्दारका मंदिर

मातृभाषेतून शिक्षण

ॐ

कोल्हापूर ता. ४ : मातृभाषेतून शिक्षण ही आजदेखील निकड आहे, असे प्रतिपादन श्रीमती माईसाहेब बावडेकर यांनी आज येथे केले.

त्यांच्या ८१ व्या वाढदिवसानिमित्त विशेष मुलाखत देताना त्या बोलत होत्या. शासकीय अनुदान न घेता गेली पन्नास वर्षे शिखण संस्था चालाविणाऱ्या माईसाहेब म्हणाल्या ‘शासनाचे नियम आम्हालाही पाळावे लागतात. आम्ही काहीं नवीन गोष्टी करायला लागलो तर ते काहीं शासकीय अधिकाऱ्यांना आवडत नाही. इंग्रजीची आवश्यकता मलाही पटते, परंतु मातृभाषेतून शिखण आजही हवे, असा माझा आग्रह आहे. आता शासनालाही बाल शिक्षणाचं महत्व पटलेलं आहे.त्या दृष्टीनं हालचाली सुरु आहेत. वास्तविक हायस्कूल काढायचा माझा बेत नव्हता. पण पालाकांच्या आग्राहामुळे माझ्या अनिच्छेतून हायस्कूल झालं.याचं सारं श्रेय पालक, हितचिंतक, सांतारामबापू वालावलकर यांना मी देते.

आमच्या शाळेचं उद्घाटन झालं पंतप्रधानांच्या हस्ते. संस्थानीं शामियाना उभारला होता. त्यावेळी विद्दापिठाची बालवाडी होती. पण ती फरशी ठाउक नव्हती.

हे लिखाण पान ६ सकाळ रविवार, ५ जानेवारी १९९७ मधील आहे.

श्रीमती माईसाहेब बावडेकर

SRI AUROBINDO ASHRAM PONDICHERRY

ॐ

२१.०२.२०११  श्री माताजींच्या विषयी लिहिलं आहे.
२१.०२.२०११ ला सौ. मेधा व शरद यांच्या लग्नाला ३५ वर्ष पूर्ण झाली आहेत.
मी व ह्यांनी SRI AUROBINDO ASHRAM PONDICHERRY पहिले आहे.
श्री माताजींची खोली पण आम्ही पहिली आहे. ध्यानाची खोली पण पहिली आहे.
मी तेथे उदबत्ती लावली आहे. एकदम मनाला खुपचं शांत प्रसन्न वाटलं त्यावेळेला.
प्राध्यापक Dr. एस. के. देसाई यांनी मला व ह्यांना SRI AUROBINDO ASHRAM PONDICHERRY पहा असे सांगितले होते. व तसा योग आम्हा दोघांना आश्रम पाहण्याचा आला.
आजही त्याबद्दल मनाला समाधान व आनंद वाटतो.

              

PONDICHERRY                                                           आश्रम

     

माताजी

ॐ

SRI AUROBINDO ASHRAM PONDICHERRY

श्री माताजीं चां २१ फेब्रुवारी ला वाढदिवस असतो.
माताजीं नीं नवीन वर्ष व सही देऊन शुभेच्छा व आशीर्वाद दिले आहेत.
माताजीं नां माझा नमस्कार.

  

२१/०२/२०११                                         केवडा

पालेभाजी

ॐ

पालेभाजी : पालकाची पालेभाजी : पालकाची जुडी (पेंडी) थोड देठा सगट पान घेऊन निवडून घ्यावी,व स्वच्छ धुऊन घेतल्यावर चिरावी. कुकर मध्ये तुरिची डाळ हळद घालून पाणी घालून कुकर मध्ये पाणी घालून तुरीचा डाळीचा कुकर मध्ये ठेवावा. दुसाऱ्या डब्यातं पालकाची भाजीव थोड पाणी घालून तो पण डबा कुकर मध्ये थेवावां. कुकरला चांगल्या ४/५ चार/पाचं शींट्या देऊन कुकर गार घाल्यावर कुकरचे झाकणं काढून तुरीची डाळ हाटवून घ्यावी.पालेभाजी पण हाटवून घ्यावी.रविनेचं हाटवावी. पालेभाजी मध्ये तुरीचं वरणं घालावं तिखट मीठ हिंग एकत्र करुन घ्यावं. पालेभाजी तुरीची डाळ ईतर घातलेले साहित्य एकत्र करुन थोडस चं पातळ करुन घ्यावं.

नंतर तेलाची मोहरी लाल मिरची देठा सगट घेऊन वाटल्यासं लसून चार पाकळ्या घेऊन छान खमंग फोडणी लोखंडी कढई त करावी व पालेभाजी मध्ये घालावी. परत सर्व पालेभाजी एकत्र केलेली छान शिजवून घ्यावी.

पोळी भाकरी बरोबर खाण्यास चांगली नक्कीच लागते. व पोट पण भरपूर भरल्यासारखं वाटतं.

पालक तुरडाळ पालेभाजी

शिवाजी

ॐ

आम्ही पूर्वी हैद्राबादला एकत्र सर्वजण राहत होतो. मी सरकारी शाळेत सातवीतं शिकत होते. मुलींची शाळा होती. शाळेच गॅदारिंग होत. शाळेच्या बाईंनी मला शाळा सुटल्यावर थांबायला सांगितले मी पहिल्यांदा घाबरले पण थांबले. शाळेच्या छोट्या मैदानात सर्व बाई ऊभ्या होत्या. माझं राहणं पाहून ही मुलगी शिवाजी च काम करण्यास ठीक दिसते. असं त्यांच्यात बोलण झाल. मला काहिच कळलं नाही माझ्या कडून शिवाजी सारखी तयारी करून घेतली. मी घरी सौ. वहिनी (आई ) ला सांगितले. हॉलं मध्ये वेळेवर गेले. मेकप शिवाजी चे पोशाख केला. स्टेज वर मी व ईतर सर्वजण होते. हॉलं मध्ये कलेक्टर ईतर बरीच मोठी मोठे उच्च लोक होते. माझं काम चांगलं झाल. सर्वांनी टाळ्या वाजविल्या. सौ. वहिनी (आई) पण होती.

त्यावेळा मी लहान काळी सावळी खूपच सरळं नाकं होतं एकदम शिवाजी च दिसले. मेकप पण चांगला झाला होता.

मला आजही मी शिवाजी च काम केल्याचं आठवतं. घरी जाताना मेकप खूपं पुसायचा प्रयत्न केला होता. कोणी काही म्हणेल का म्हणून त्यावेळा अशी काम आवडतं नसतं. पण आज मला खूपच छान वाटतं आहे. नाकं खूपच सरळं असल्या मूळे त्याचा उपयोग चांगला झाला.

१९ फेब्रुवारी २०११ ला तारखेनी शिवजयंती आहे. डॉ. अमोल कोल्हे यांनी  शिवाजीच काम केल्याच टी. व्ही. मध्ये पाहिलं आहे.

शिवाजी महाराज

आधाररहित महाकाय सभागृहं

ॐ

अबू पर्वत येथील वैश्र्विक शांती सभागृह : हुबळी नदीवरील हावडा ब्रिज असो,किंवा नर्मदेवरील ओंकारेश्र्वरय्र्थिल सेतू असो. या वास्तुंची निर्मिती आगळी-वेगळीच म्हणायला हवी. कारण वास्तू स्थापत्यशास्त्रानुसार सेतू वा प्लॅटफॉर्मवर पडणाऱ्या संभाव्य वजनाचा तोल साधण्यासाठी खाली (Pillars) भक्कम टेकू ठेवले जातात परंतु या ठिकाणी मात्र एखाद्दा ताणलेला दोरीप्रमाणे पुलाच्या दोन्ही टोकांकडील भक्कम खांब साऱ्या तुल्यांचा भार समर्थपणे पेलू शकतात.

विज्ञानाच्या नेहमीच्या मांडलेल्या आकडेवारीपेक्षा वेगळी पध्दत तिथं अंमलात आणून मानवी चमकृती दाखविली जाते. अगदी याचा पध्दतीन विज्ञानाची चाकोरीबाहेरची गणितं मांडून आधाराशिवाय दुमजली महाकाय सभागृहं बांधण्याची कल्पना प्रत्यक्षात आणली गेली. चेन्नई (तामिळनाडु, मद्रास) शहराच्या मध्यवर्ती भागात, राजस्थानमधील अबू पर्वतस्थळी व अबू पर्वताच्या पायथ्याशी ही महाकाय सभागृहं असून तिथं ज्ञान प्रचार, प्रसाराची वैचारिक देवाणघेवाण आदींची महत्वपूर्ण कार्य चालतात.

श्रोत्यांना मधल्या खांबांचा अडसर वाटू नये व समोर व्यासपिठावर चाललेले कार्यक्रम सहज पाहता व ऐकता यावेत हे यामागिल मुख्य उद्दिष्ट असावं.

मस्त भटकंती जानेवारी २०११ मैत्रय मधील लिखाण आहे.

वल्लुवर कोट्टम् सभागृह (चेन्नई) व वैश्र्विक शांती सभागृह (अबू पर्वत, राजस्थान)ध्यान लिंग कोईमतुर व कोल्हापूर येथे बिनखांबी गणपती येथे असेचं बांधकाम आहे.

अबू पर्वत येथील वैश्र्विक शांती सभागृह

गोलकोंडा किल्ला चारमिनार

ॐ

गोलकोंडा किल्ला : सुभान अल्ला

मिनारंचं शहर म्हणून प्रसिध्द असणाऱ्या हैदराबाद (हैद्राबाद) शहराच्या शाही वैभवाचं आकर्षण सर्वांनाच मोहवतं. अंदर प्रदेशातील या हैदराबाद शहराला जगभरातून अनेक पर्यटक भेट देतातं. विशेषत: चार मीनार व गोलकोंडा किल्ल्यासाठीच! मिनार म्हणजे उंच व अरुंद अशा इमारती असतात व त्यांच्या गच्चीतून मुस्लिम धर्माचे भाऊबंद नमाज पढण्यासाठी बांग देतात. एका अर्थी मिनार म्हणजे इतिहासदर्शक स्तंभच. गोलकोंडा किल्ल्याच्या दिशेनं जाताना मुघलकालीन इतिहासाच्या पाऊल खुणा स्पष्ट दिसतात. दगड, माती व चुना यापासून बनवलेलं हे बांधकाम पक्कं नसलं तरीही कच्चही नाही. म्हणून तर चारशे वर्षे दिमाखात उभा असलेला गोलकोंडा किल्ला पर्यटकांना सदैव साद घालतो. सात कि.मी. परिघात विस्तारलेला गोलकोंडा किल्ला कंगोरीदार तटबंदीनं वेढलेला आहे. अनेक टेकड्यांवर वसलेल्या, वेगवेगळ्या शाही घुमटांनी, वास्तुंनी, मीनारांनी सजलेलं ते सुंदर निवास /व्यापारी संकुल हाहे. आत एक मंदिर आणि मशिदही आहे.

त्याकाळी नाणी बनवण्यासाठी वापरण्यात येणारी टांकसाळही आत आहे.परंतु सध्या तिथे पुरातत्व विभागाचं ‘खजाना’ संग्रहालय आहे.वायव्य दिशेला कुतुबशाही घुमट असून पोकळ जामिनीवर,चौकोनी ओट्यावर थडगी आहेत वर गोल घुमट (DOMES) आहेत. नक्षीदार कमानी , झुंबर काचेची कलाकुसर या रुपानं त्या काळची समृध्दी आजही जाणवते.

हा किल्ला काळाच्या दोन पावलं पुढेच होता याचा प्रत्यय येतो किल्ल्याजवल येय्ताच लगेच किल्ल्याचं महाव्दार दिसणार नाही अशी नागमोडी वाट आहे, जी सोरक्षिततेसाठी आवश्यक होती.प्रवेशव्दार उंच असून त्यावर धातूचे अणकुची दार खिळे लावलेले आहेत.काल्ल्याता एका घुमटा खालील खोदाकानाता सुंदरा ‘ उन्हाळी घर ‘ आहेत. आपण ‘रेन VOTARA हार्वेस्टिंग’ च्या गोष्टी करतो. किल्ल्यात मात्र त्या काळी तशी टाकी होती.दरवाजातून आता शिरताच एका दगडी फरसबंदी आहे. तिला ‘बरामदा’ म्हणतात. तिथे नवागताला उभं राहण्यासाठी एक चौथरा आहे.

तिथे उभं राहून टाळी वाजवली तर ती ४५० फूट उंचीवरील बारादरितिल बुरुजात ऐकू येते.आल्याची वर्दी काही सेकंदात ४५० फुट उंचीवर जाई पाहुणा स्वागतयोग्य आहे, आगंतुक आहे,की त्या नवागतापासून प्रजेला धोका आहे हे जानण्यासाठी ती आवधागिरी होती. तीनशे साठ(३६०) पायऱ्या न चढता पूर्व सुचना द्दायची व्यवस्था होती. कृष्णा व तुंगभद्रा या दोन नद्दां च्या पाण्यानं सधन सुपीक झालेला हा भाग अनेक राजाम्मध्ये गोलकोंडा वर कब्जा करण्याची इच्छा व युध्द असे.पण हा किल्ला जिंकता आला नाही.

मी शाळेत असतानां गोलकोंडा, गेंडीपेट, चारमिनार, म्युझिअम पहिलेले आहे.

 

गोलकोंडा                                                   चारमिनार

सांजवात

ॐ

शुभम् कारोती कल्याण्यम् आरोग्यम् घनसंपदा |
शत्र बुध्दी विनाशाय दीपज्योती नमोस्तुते ||
दिव्या दिव्या दिप्तकार |
काणीकुंडल मोतीहार ||
दिवा लावला देवापाशी |
माझा नमस्कार सर्व देवापाशी ||

ॐ

. . . जय मंगलमूर्ती

जयदेव जयदेव जय वक्रतुंडा |
सिंदुरमंडित विशाल सरळ भुजदंडा || धृ ||

प्रसन्नभाला विमला करिं घेऊनि कमला |
उंदिरवाहन दोंदिल नाचसि बहुलिला |
रुणझुण रुणझुण करिती घागरिचा घोळा |
सतार सुस्वर गायन शोभित गणलीला || १ ||
                                            जयदेव . . .

सारीगमपधनी सप्तस्वरभेदा |
धिमकट धिमकिट मृदंग वाजतिगति छंदा |
तातक तातक ऐश्या करिसि आंनदा |
ब्रह्मादिक अवलोकिति पदारविंदा | || २ ||
                                            जयदेव . . .

अभयवरदा सुखदा राजिवदलनयना |
परशांकुशलडुडूधर शोभित शुभरदना |
ऊर्ध्वदोंदल उंदिर कार्तिकेश्र्वर रचना |
मुक्तेश्र्वर चरणाबुजिं अभिपरि करि भ्रमणा || ३ ||
                                               जयदेव . . .

मुक्तेश्र्वर
( गणपति गुणपती संग्रहातून )

महाराष्ट्र टाइम्स १ सप्टेबंर २००३ .

३१ ऑगस्ट २००३ .
बुधवारी ३ सप्टेबंर २००३

सांजवात

संस्कृत भाषा

ॐ
संस्कृत मृत भाषा का?

मित्रांनो एक महत्वाच्या गोष्टीकडे तुमचे लक्ष वेधायचे आहे भारताची जनगणना आता अंतिम टप्प्यात आली आहे आणि या महिन्यात स्वयंसेवक पुन्हा एकदा तुमच्या कडे येतील तुमची आणि तुमच्या कुटुंबियांची माहिती परत घेतली आणि नोंदवली जाईल.

माहिती भरतांना तुमची मातृभाषा जी काही असेल ती तुम्ही लिहाल  पण “अवगत असलेल्या भाषा” मध्ये संस्कृत भाषा न विसरता लिहा आणि खंर बघाल तर  पूर्ण जरी नाही तरी आजही आपण ती भाषा वापरतो. संध्याकाळी दिवेलागणीला म्हंटली जाणारी स्त्रोत्रे किंवा गणपतीच्या दिवसात होणारी सहस्त्र आवर्तने अगदी देवाच्या पूजेत किंवा लग्नात म्हंटले  जाणारे मंगलमय श्लोक सगळे आपल्याला माहिती आहेत काही पाठ आहेत.

हि भाषा जिवंत ठेवणं आता आपल्या हातात आहे. कारण मागील  सर्वेक्षणात संस्कृत माहिती असलेल्या लोकांची संख्या केवळ काही हजारात आहे आणि त्यामुळे तिला मृत भाषा घोषित केले जावू शकते. उलटपक्षी अरबी, फारसी माहिती असलेले लोक बरेच जास्ती आहेत कारण काही राज्यात अगदी ठरवूर ह्या भाषा पत्रकात भरल्या आहेत. मृत भाषा घोषित झाली की त्या भाषेच्या उत्कर्षासाठी कुठलाही निधी दिला जात नाही. आणि मग आपली ही पुरातन आणि पवित्र भाषा कायम स्वरूपी काळाच्या पडद्याआड जाईल.

तुमचा जाणीवपूर्वक केलेला प्रयत्न ह्या भाषेला जिवंत ठेवू शकतो. आज आपल्याच भाषेवर ही वेळ येण्यास आपण सगळेच जबाबदार आहोत पण अजून वेळ गेली नाही. जेवढी जमत असेल तेवढी गम्मत म्हणून का होईना वापरा जर तुम्हाला हा विचार पटत असेल तर जरूर आपल्या मित्रांना सुद्धा सांगा.

समुद्र व भूरचन शास्त्र

ॐ

समुद्र मधील शंख शिंपले. शंख शिंपले घरात आहेत ते दाखवत आहेतं.

 

भूरचन शास्त्र ( geology ) मी काढलेली अभ्यास युक्त माहिती पूर्वक रांगोळी ने चित्र दाखवून दिली आहेतं. ती अभ्यास पूर्वक पाहण्यास सर्वांना नक्कीचं आवडणार याची मला पूर्ण खात्री आहे.

इयत्ता १२ वी. भूरचन शास्त्र  पुस्तका मधील आकृती आहे.

  

लाकडी खेळणी

ॐ

लाकडी खेळणी : कोकणं येथे सावंतवाडी येथे लाकडा पासून दिखावू देखण्या छान कला कौशल्य यांचा तयार केलेले खेळणी व फळ, पक्षी वस्तू मिळतातं. तसेच बाहेर प्रांतात, परदेशातं विकायला व प्रदर्शन म्हणून हॉलं मध्ये सजावट छान मांडणी करतातं. व विक्रीला ठेवतातं.

आमच्या गावातं असचं लाकडी खेळणीचे प्रदर्शन भरले होते. आमच्या मुलाने कांही देखणी खेळणी आणली आहेतं. ती पाहण्यास खूपचं चांगल वाटतं. त्यातील कांही खेळणी सर्वांनी पहावी. ते छायाचित्रातं दाखवितं आहे.

लाकडी खेळणी

कोथींबीर वडी

ॐ

कोथींबीर ची वडी : कोथींबीर चांगली धूवुन घ्यावी. बारीक चिरावी. कोथींबीर मध्ये चणाडाळीचं (हरबराडाळीचं) पीठ तिखट मीठ हळद हिंग व कच्च तेल घालावे. पाणी घालून थोडसचं पातळ करावे. कुकर च्या डब्याला कच्च तेल सगळी कडुन आतून तेल लावल्यावर सर्व एकत्र कोथींबीर एकजीव एकत्र केलेल पीठ डब्यातं घालावं. कुकर पाणी घालून मध्ये ठेवून कुकरला शिट्टी लाऊ नये छान खूप कुकरला झाकणं लावून वाफ भरपूर आणून घ्यावी. कुकर बंद करुन गार झाल्या नंतर कुकर चे झाकण काढून उकडलेलं कोथींबीर चा डबा बाहेर काढून कोथींबिरचं एकत्र केलेल सर्व गार करुन नंतर पाहिजे त्या आकाराच्या वड्या पाडाव्यातं. फोडणी व खोबर घालावं. गरम किंवा गार खाल्लं तरी चालतं. व तसं कांही दिवस पण राहत.

कोथींबीर ची वडी सोडा न घातल्यामूळे चव पण चांगली व मऊ हलकी तोंडातं ठेवल्यावर चांगली लागते. चव येते.

कोथींबीर वडी

रथसप्तमी

ॐ

गुरुवार, १० फ़ेब्रुवारी, २०११ तारखेला व शालिवाहन शक १९३२ भारतीय सौर माघ २१ शके १९३२ रथसप्तमी काल झाली आहे.

जागतिक सूर्यनमस्कार दिन, (१०) सूर्याचे पूजन असा दिवस रथसप्तमी म्हणून साजरा करतातं. व गायत्री मंत्र म्हणतातं:

ॐ भूर्भव स्व : ॐ तत्सवितुर्वरेण्यम् भर्गो देवस्य धीमही | धियो योनः प्रचोदयात ||

श्री. श्री. श्री.

असा सूर्य याचा मंत्र म्हणतातं.

मी पूर्वी कागदावर गायत्री मंत्र लिहिलेला आहे. तो दाखवत आहे.

गायत्री मंत्र

डी.एम्. बॅग्स

ॐ

डी.एम्. कॉलेज बॅग्स: पाच दशकांपूर्वी एका छोट्याशा व्यापाऱ्याने सुरु केलेला प्रयत्न, आज एका प्रसिध्द ब्रँडच्या रुपात सुपरिचित झाला आहे. डी. एम्. आणि अँकर या ब्रँड नावांनी बॅग्स बनवणारी डी.एम्. सॅाफ्ट लगेज प्रा.लि. ही कंपनी आज या महानगरातली प्रमुख कंपनी म्हणून प्रस्थापित झाली आहे.

कंपनीचे संचालक धनवंत शाह हे, त्यांच्या यशाचं श्रेय गुणवत्तेबाबतची दक्षता व ग्राहकांच्या समाधानाकडे पूर्ण लक्ष देण्याची तत्परता याला देतात.

ऑफिस बॅग्स, कॉलेज बॅग्स, लंच बॅग् अतिशय उत्तम दर्जाच्या नायलॉन, रिब व कॉटन कॅनव्हास मटेरिअल मध्ये तयार केल्या जातात.

उत्पादनामध्ये उत्तम दर्जा राखण्याकडे कंपनीच्या संचालाकांचं विशेष लक्ष असतं. त्यामुळेच डी.एम्. बॅग्सच्या बाबतीत माल खराब निघाला अशी तक्रार सहसा नसतेच. या कंपनीला आय.एस.ओ. प्रमाणपत्र मिळाल आहे.

डी.एम्. बॅग्स

दिल्ली

ॐ

काल माघ शुक्ल ५, पंचमी शके १९३२ भारतीय सौर माघ १९, शके, वसंत पंचमी झाली आहे. ८ फेब्रुवारी २०११ तारीख ला झाली आहे. त्या दिवशी सरस्वती व लक्ष्मी यांची पूजा करतातं

सरस्वती लक्ष्मी ची पूजा

ॐ

देल्ही, किंवा आम लोक म्हणतात दिल्ली ही भारताची अधिकृत राजधानी आहे.दिल्ली चे चौरस क्षेत्रफळ हे भारतातील सर्व मोठ्या शहरांमध्ये जास्त आहे. साधारण १.२ कोटी लोक दिल्लीत वास्तव्य करतात. जनसंख्ये च्या दृष्टीने दिल्ली हे भारतात दुसर्या क्रमांका चे शहर आहे व जगात आठव्या क्रमांका वर आहे.

यमुना नदीच्या तिरी बसलेले हे शहर नेहमीच लोकांच्या वास्तव्य मुळे ओजस्वी झाले आहे. असे मानतात कि सुमारे ४००० वर्षांपासून ह्या शहरामध्ये लोक वास्तव्य करत आहेत. दिल्ली हेच पांडवांची राजधानी शहर इंद्रप्रस्थ होथे असाही समज आहे. दिल्ली शहरात अनेक पुरातन स्मारके व पुरातत्त्व स्थाने आहेत, त्यातील काही – कुतुब मिनार, लाल किल्ला, हुमायून ची कबर, जामा मस्जिद. इतर बघण्या सारखी ठिकाणे म्हणजे – इंडिया गेट, बिर्ला मंदिर, नवे अक्षरधाम मंदिर, राष्ट्रपती भवन, लोकसभा वगैरे.

कुतुब मिनार चा फोटो खाली दाखविला आहे. दक्षिण दिल्लीत मेहरौली मध्ये उत्ब-उद-दिन ऐबक ह्याने दिल्लीवर १२०६ मध्ये कब्जा केल्यानंतर बांधला. मिनाराची उंची ७२.५ मीटर आहे आणि ह्यावर किचकट कोरीव काम करण्यात आले आहे. कुतुब मिनार चे महत्व म्हणजे, हे भारतात मुस्लीम संस्कुतीच पहिलं स्मारक आहे व नव्या पद्धतीच्या बांधकामाची व कलेची सुरवात आहे.

       

ॐ

दिल्ली भारताची राजधानी: येथील कला कौशल्य व कोरीव काम पाहण्यासारखे आहे.

गव्हाचा रवा चा शिरा

ॐ

गव्हाचा रवा चा शिरा : रुची चा रवा म्हणजे गव्हाचा जाडसर रवा घ्यावा. साजूक तुपातं छान भाजावा. गव्हाचा रवा तुपातं छान फुलतो. नंतर त्यात पाणी घालून शिजवुन घ्यावा. रव्याचा निम्मा गुळ घालावा. परत गव्हाचा रवा व गुळ शिजवुन घ्यावा. शिजवुन वाफ आणावी. नंतर दुध व थोडी साय घालावी. परत. छान वाफ आणावी. छान गव्हा चा रुची चा शिरा छान तयार होतो. गरम खाण्यास किंवा डब्या मध्ये शाळेत ऑफीस व प्रवासातं पण खाण्यास कांहीं चं हरकत नाही. गव्हाचा गुळ, तुप, जायफळ, बदाम, दुधाची साय केलेला शिरा खाण्यासं नक्कीचं चांगला लागेल. वाटेल.

श्री गणेश जयंतीला देवळात प्रसाद दिला आहे.

गव्हाचा रवा चा शिरा

श्री गणेश जयंती

ॐ

शुक्लपक्ष माघ चतुर्थी : शुक्लपक्ष माघ चतुर्थी (विनायक चतुर्थी) ला गणपती चा जन्म दिवस असतो. श्री गणेश जयंती म्हणून सगळीकडे गणपती चा जन्म दिवस माघ शुक्लपक्ष चतुर्थी ला जन्म उत्सव गणपती चा साजरा करतातं.

कोल्हापूर येथे ओढाच्या गणपती येथे गणपती जन्म दिवस १२|१५ दुपारी सव्वबारा वाजतां जन्म दिवस थाटातं उत्सव साजरा करतातं. खूप भाविक भक्त जन जमा होतात. मंडप च भरुन बाहेर पण भक्त भावीक उभे असतातं. गणपती जन्म सोहळा छान साजरा केला जातो. गणपती ला तिळगुळ चा लाडु देतातं. मी खूप वेळा गणपती जन्म सोहळा पाहिला आहे.

ॐ

ओढा च्या गणपती देवळातं संगमरवरी दगडावर अथर्वशिर्ष व श्री नारद यांच गणपती स्तोत्र कोरलेल आहे. तसेच महादेव च देऊळ मारुती च देऊळ पण तेथे पाहण्यास दर्शन घेण्यास मनाला चांगल वाटत.

 

गणेश जयंती                                                  गणपती दुर्वा

१०१ वा ब्लॉग

ॐ

गेल्या नोव्हेंबर मध्ये सुरु केलेल्या ह्या वसुधालय ब्लॉग मध्ये १०० (शंभर) पोस्ट झाली. शंभराव्या पोस्ट वर महालक्ष्मी किरणोत्सव दाखाविले आहे.  ते सर्वांनाचं पाहण्यास  मिळेल.

वसुधालय नावाच्या ह्या ब्लॉग मध्ये, वसुधालय हे कवितांचे पुस्तक प्रसिद्ध झाले होते या मधील कविता खाली लिहिली आहे. हा  १०१ (एकशे एक) वा ब्लॉग पोस्ट आहे. वसुधालय मधील कविता सर्वांना नक्कीचं आवडेल!

२९.   नैसर्गिक

टप टप टप |  पायस पडति
पट पट पट  | प्राशित धरति

सप सप सप | अंकुर लवति
पस पस पस | पसेहि भरति

सन सन सन | किरण वावरे
नस नस नस | सलिंल मोहरे

घम घम घम | सुगंध सुखावे
मिट्ट मिटकीचा | कवळ खुळावे

मधु मधु मधु | अति कोमलता
वद वद वद | जिव्हे भगवंता

वसुधालय

प्रकाशक: नयना पब्लिकेशन

हे पुस्तक मराठी साहित्य संस्कृती मंडळाकडून सन्माननीय अनुदान मिळाल्या वर प्रसिद्ध झाले आहे.

महालक्ष्मी किरणोत्सव

ॐ

महालक्ष्मी किरणोत्सव

महालक्ष्मी किरणोत्सव

‘ श्री दत्ताचा दरबार ‘

                                                        ॐ

               ‘ श्री दत्ताचा दरबार ‘

                                  दत्ताच्या दरबारी |                              
                                 आनंद दाटे उरी S S S  S
                                            दत्ताच्या दरबारी ||धृ ||
                                दत्ताच्या दरबारी |
                                आनंद दाटे ऊरी S S S S 
                                          दत्ताच्या दरबारी |
                               तिर्थ क्षेत्र  गाणगापुरी |
                               गुप्त वास श्री दत्त करी |
                               श्रध्दा भावे भक्ति जे करी |
                               दत्त दर्शन देई अंतरी S S S S 
                                                    दत्ताच्या दरबारी  |
                              आनंद दाटे उरी S S S S दत्ताच्या दरबारी ||१||
                              भीमामरज्या नदीच्या तिरी |
                              स्नान करुन संगमावरी |
                              करी प्रदक्षिणा औदुंबरावरी |
                              रोग मुक्त तो त्याला करी S S S S
                                                     दत्ताच्या दरबारी |
                              आनंद  दाटे उरी S S S S दत्ताच्या दरबारी ||२||
                              मध्यान्हीला दत्त मंदिरी |
                              पूजा = पाठ , पूर्ती जो करी |
                              भिक्षा – दानाने पुण्यपडे  पदरी
                              इच्छा त्याची तो करी पूरी S S S S
                                                      दत्ताच्या दरबारी |
                              आनंद दाटे उरी S S S S दत्तच्या दरबारी ||३||

                              थाट असे पालखीचा भारी |
                              बसे  ऐटीत गुरुंची स्वारी |
                              भजंनाने स्तुती –  स्तवन जो  करी |
                              दृष्टांताने त्याला अंगकिरी S  S  S  S
                                                             दत्ताच्या दरबारी |
                             आंनद दाटे उरी S S S S  दत्ताच्या दरबारी ||४ ||
                             दत्त भेटीचा ध्यास धरी |
                             मुखें अखंड नाम करी |
                             नित्य जाई जो गाणगापूरी |
                             जन्म –  मरणाची त्याला नसे फेरी S S S S
                                                               दत्ताच्या दरबारी |
                            आनंद दाटे उरी S S S S  दत्ताच्या दरबारी || ५ ||
                                                              दत्ताच्या दरबारी
                                                              दत्ताच्या दरबारी
                                                                          सौ. मेधा शरद देशपांडे
                                                                     ३० -११ – ९१
                                                                             गाणगापूर

सौ. मेधा शरद देशपांडे

मुद्रांची चिन्ह

ॐ

जगभरातील काही मुद्रांची चिन्ह व त्यांचा भारतीय रुपयात साधारण दर… आपल्या रुपयाचे चिन्ह अगदी छानच आहे

भारतीय रुपी
$ अमेरिकन डॉलर (1 अमेरिकन डॉलर = 45.82 भारतीय रुपी)	£ ब्रिटीश पौंड (1 ब्रिटीश पौंड = 73.44 भारतीय रुपी)
€ युरोपिअन युरो (1 युरोपिअन युरो = 62.76 भारतीय रुपी)	¥ चीनी युआन (1 चीनी युआन = 6.94 भारतीय रुपी)
¥ जपानी येन (1 जपानी येन = 0.6 भारतीय रुपी)	₩ कोरिया वोन (1 कोरिया वोन = 0.04 भारतीय रुपी)
₨ श्रीलंका रुपी (1 श्रीलंका रुपी = 0.41 भारतीय रुपी)	Руб रशिअन रुबल (1 रशिअन रुबल = 1.54 भारतीय रुपी)

दशमी

ॐ

दशमी : साहित्य : ज्वारीच पीठ चणाडाळीचं पीठ कणीक सर्व पीठ घेऊन त्यात आवडीनुसार तिखट, मीठ, लसुन बारीक वाटून घालावा, व हळद, हिंग, तीळ, ओवा, जिरे वाटल्यास कांदा किसुन पाणी न काढतां घ्यावा थोड कच्च तेल घालावे. सर्व साहित्य काद्द्य एकत्र करुन मिसळुन एकत्र गोळा करावां. पोळपाटावर थोडसं ज्वारीच पीठ घालून थापावं किंवा लाटण्यान पसराव. पीठ लावलेल्या बाजुनेच तव्यावर घालावे. दुसरी बाजु भाजुन घ्यावी. दोन्ही बाजुंना तेल लावावे. फार लाल भाजु नये.नाहीतर कडक होण्याची शक्यता असते. मऊ खुशखुषितं खाण्यास चांगल लागत. दोन चार दिवसं पण चांगल तिकतात. दाण्याच्या चटणी वर तेल घालून खाण्यास चांगल लागतं. प्रवासातं पण नेता येतातं. घरी दही लोणी बरोबर किंवा सांबार बरोबर पण खाण्यास कांहीच हरकतं नाही.

   

थापलेली दशमी                                        तयार दशमी

चिंचेचं झाड

ॐ

चिंचेची झाडे: प्रत्येक खेड्यापाड्यात सदाहरित सदापल्लवित म्हणून पाहावयास मिळतात. या झाडाची कोवळी पाने व पाकळ्या खेड्यामध्ये चवीने खातात. त्याची चव आंबट तुरट अशी असते. या वृक्षाची उंची ७० ते ८० फुट इतकी असते. काही झाडे शंभर फुट पर्यंत ही वाढतात.याचा आकार चौफेर असून, घाटदार असतो. चिंचेची पाने भाजीसाठी वापरली जातात. चिंचेची झाड कोणत्याही हवामानात पोसले जाते. त्याची वाढ होण्यासाठी कमीतकमी पाणी लागते. दुष्काळी भागात किंवा स्वतंत्र शेती करावयास हरका नाही. या झाडाला आयुष्यही भरपूर असते. या वृक्षाची लागवड डोंगरी ,माळरानं जमिनीत करावयास हरकत नाही.

ॐ

चिंचेचं झाडं: चिंच म्हंटल की कोणाच्याही तोंडाला पाणी सुटतं. व लगेचच आंबट गोड चव आल्यासारखी वाटते. चिंच मी शाळेत असतांना मैत्री नी बरोबर आवळे बोर विकतं घेत असू. त्यावेळेला खाली बसूनच टोपलीत आवळे बोर चिंच विकायला लोक बसतं असतं. आता शाळे समोर हातगाडीवर आवळे बोर पेरु चिंच मीठ लावून विकायला मिलतातं. मी बाजारात जातानां शाळा पण दिसतातं मूल ही खेळतांना व चिंच व पेरु घेतांना खातांना दिसतात. भाजी बाजार किराना सामान माल येथे पण बिया असलेली व बिया काधलेली चिंच मीळते.

ॐ

चिंच स्वंयपाक करताना भरपूर प्रमाणात. वापर करतातं. आमटीत चिंच पाण्यात घालून गर घालतातं. चिंच वापरुन दाण्याची चटणी करतांना चव एकदम छान लागते.पाणी थोड वापरलं की चटणी रसरसीत भाकरी पोळी बरोबर खातांना लाल तीखट करुन नुसतं मीठ व चिंच हिरवी व मध्ये लाल असलेली चिंच वापरुन पाण्याचा हात देऊन पाटावर पूर्वी आम्ही वाटतं असू. होतो. आता ही आमच्या कडे पाटा वरवंटा आहे. वर्षभर राहिल असा ठेसा पण करुन ठेवातातं. मीठ चिंच लावून ऊन्हातं वाळवुन चिनी मातीच्या बरणीतं भरून ठेवतातं. झाडं लावां झाडं वाढवां व प्रदुषण स्वच्छ ठेवा.

चिंचेचे झाड